Het is alweer een tijd geleden dat we een artikel geplaatst hebben. Mike en ik hebben ons afgelopen tijd gericht op ons afstuderen. Het resultaat van het harde werken mag er echter zijn: een paar maanden geleden ben ik afgestudeerd. Waar ik tegenwoordig werk en wat ik daar doe zal ik in een ander stukje vertellen. In deze blogpost vertel ik waar ik op ben afgestudeerd: de gesprekken die de Romeo robot kan voeren.
Project Romeo focust zich op het bouwen van een zorgrobot voor alleenwonende ouderen. Op dit moment verhuist een ouder persoon naar een bejaardentehuis zodra er teveel zorg nodig is. De robot Romeo (te zien in plaatje 1) moet ervoor zorgen dat deze mensen nog thuis kunnen blijven wonen en zelfstandig kunnen leven. De thuiszorg blijft elke dag langskomen. Wanneer er iets aan de hand is waarschuwt Romeo de thuiszorg. Dit zorgt ervoor dat de bejaarde niet hoeft te verhuizen als zij dat niet willen. Er zijn 17 bedrijven in Parijs die werken aan dit project, zelf heb ik er een half jaar aan meegewerkt tijdens een stage bij het bedrijf SpirOps.
De bejaarde kan Romeo gebruiken als een hulp in huis. De makkelijkste manier voor deze persoon om aan Romeo duidelijk te maken wat hij wilt zou zijn door tegen de robot te praten. Je kan hierbij denken aan een soort Siri, de spraakgestuurde assistent op de iPhone. Zo zou je aan Romeo kunnen vragen om een kopje koffie te zetten, een afspraak te onthouden, iets aan te geven, of wat er die avond op tv is. In tegenstelling tot Siri moet Romeo ook het initiatief kunnen nemen: wanneer het tijd is om medicijnen in te nemen moet Romeo dit onder de aandacht brengen.
De huidige robots nemen nog geen enkel initiatief in een gesprek, dit is niet handig wanneer een zorgrobot de gebruiker ergens toe wil zetten. Een ander probleem met spraakgestuurde robots is dat je niet van onderwerp mag veranderen tijdens een gesprekje. Wanneer je een afspraak in je agenda aan het zetten bent kan je niet ondertussen vertellen dat je graag koffie wilt, en kan je zeker daarna niet meer vertellen dat je de afspraak om drie uur ’smiddags had bedacht. Een menselijke assistent kan je dit wel vragen, maar voor robots is het wisselen van onderwerp een moeilijke taak. Daarom zetten we tijdens project Romeo in op het mogelijk maken van onderwerpwisselingen tijdens een gesprek tussen de robot en de bejaarde.

Het selecteren van een onderwerp om over te praten is een lastige opgave voor de robot, terwijl dit voor de mens normaal is. Voor mijn afstuderen heb ik een eerste versie gemaakt van een dialoogsysteem dat wel van onderwerp kan wisselen en het initiatief kan nemen. Dit heb ik gedaan door een lijst te maken van elk mogelijk onderwerp waar Romeo over moet kunnen praten. Elk onderwerp krijg een zogenaamde activatie, een indicatie van hoe toepasselijk dat onderwerp op dit moment is. Romeo praat altijd over het onderwerp met de hoogste activatie. Wanneer Romeo een zin hoort kijkt hij hoe goed elk woord in die zin past bij de onderwerpen die hij kent. Een voorbeeld hiervan is te zien in figuur 2. Stel dat de gebruiker vraagt aan Romeo om iets vast te houden, en daarna het woord “appel” noemt. “Appel” is in dit geval toepasselijk voor het onderwerp “iets vasthouden” en voor het onderwerp “eten”, maar niet voor het onderwerp “medicatie innemen”. De onderwerpen “iets vasthouden” en “eten” krijgen nu een hogere activatie. Omdat Romeo al eerder praatte over iets vasthouden zegt hij: “ik zal de appel voor je vasthouden”. Wanneer de gebruiker hem toch wilde eten kan hij Romeo verbeteren door te zeggen: “ik wil hem eten”. Romeo verbeterd dan zijn fout door verder te praten over het eten en snapt dan ook dat de gebruiker een appel wil eten omdat hij de appel al eerder in dit gesprek aan het onderwerp gekoppeld had.

Binnen het Romeo project zijn er meerdere bedrijven die stukjes van de programma’s schrijven. Zo kan een ander bedrijf een module schrijven die aangeeft wanneer de gebruiker zijn medicatie in moet nemen. Het is dan belangrijk dat Romeo zijn gesprek onderbreekt om aan te geven dat het tijd is om medicijnen te gebruiken, dit is het initiatief waar ik hierboven over schreef. Elk onderwerp waar Romeo over kan praten “luistert” naar de programma’s die in de robot draaien. Wanneer de gebruiker zegt: “appel” en Romeo merkt dat het tijd is om medicatie te nemen zal hij eerst zeggen dat de gebruiker zijn medicatie moet nemen. Wanneer Romeo merkt dat de gebruiker zijn medicijnen inneemt zal hij terugvallen op het vorige onderwerp waar hij over dacht te praten: iets vasthouden.

Het programma waarmee Romeo gaat praten is door mij geschreven terwijl ik in Parijs was. Helaas stopt het werken aan Romeo nu ik klaar ben met mijn studie, maar het Romeo project gaat nog een paar jaar door. Hoewel Romeo nog niet te koop is en nog niet wordt gebruikt in bejaardentehuizen, wordt een kleinere variant van Romeo al wel gebruikt: de Nao robot. Deze geeft regelmatig dansles aan bejaarden, waardoor de verpleegster die eerst altijd de dansjes deed tijd heeft om individuele bejaarden te helpen. De volgende keer dat je een robot ziet en probeert een gesprek te voeren: probeer dan tijdens het gesprek van onderwerp te veranderen. Hopelijk zien we binnenkort een zorgrobot die dit kan en hiermee ouderen helpt om langer zelfstandig te blijven wonen.
